Huisarts zijn op Terschelling
Menno Swier, eigenaar van huisartsenpraktijk Midsland, vertelt over zijn vak
Menno Swier woont sinds 2007 met veel plezier op Terschelling samen met zijn vrouw en vier dochters. Sinds 2003 werkt hij als huisarts, eerst veel in het buitenland als tropenarts en later in Nederland, in Den Haag. Ze verhuizen naar Terschelling als Menno aan de slag kan bij de huisartsenpraktijk in Midsland. “Huisarts zijn op een eiland heeft wat extra’s. Omdat veel eilanders je kennen word je wel in de gaten gehouden. Maar ik heb daar geen last van, ik vind het juist wel gezellig”, aldus Menno. Lachend voegt hij eraan toe: “Zelf ben ik ook een beroepsouwehoer en een mensenmens. Ik doe mijzelf niet anders voor, ik ben hier op de praktijk niet anders dan in de kroeg.”
Tropenarts
Wanneer Menno de opleiding tot basisarts heeft afgerond stroomt hij door naar de opleiding tot tropenarts. “Daar startte ik in 1994. Eigenlijk is het een soort chirurgische opleiding omdat je als arts aan het werk gaat in een afgelegen gebied. Een jaar krijg je chirurgie en het volgende jaar leer je alles over verloskunde en gynaecologie. Maar je doorloopt ook een acculturatie cursus. Je leert de talen en je volgt lessen over de plaatselijke culturen en gebruiken waarbinnen jij straks ook moet gaat functioneren.”
Tanzania en Papoea-Nieuw-Guinea
“In de tropen heb ik de meest bizarre dingen gezien omdat men daar niet de mogelijkheden tot zorg hebben zoals wij dat bijvoorbeeld gewend zijn. Ik heb onder andere gewerkt in Tanzania, een klein half jaar als eerste kennismaking. Later werkte ik in Papoea-Nieuw-Guinea, waar mijn vrouw en ik ook drie jaar hebben gewoond en waar ik de leiding had over een district-ziekenhuis. Met ons team hadden we een heel district om voor te zorgen. We gingen dan ook regelmatig met rugzakken een week de jungle in om visite te doen bij mensen thuis en om mensen te vaccineren. De plaatselijke gezondheidsmedewerker lichtte ons in over de huidige situatie, of er problemen waren en of alle apparatuur nog naar behoren werkte.” In 2000 gaan Menno en zijn vrouw terug naar Nederland, Den Haag, waar ze een gezin stichten. “Ik heb vervolgens de huisartsenopleiding gedaan en de master Public Health om de link naar de tropen te behouden. Daarna kon ik aan de slag als huisarts in Den Haag.”
Bizarre situaties
Het werk als tropenarts vond Menno meteen fantastisch, vertelt hij. Hij kijkt met plezier terug naar die tijd. “Je werkt als arts in zo’n totaal andere, vaak bizarre situatie. Een gestructureerde chaos in een klein ziekenhuisje in de middle of nowhere. Voor de toegangspoort van het ziekenhuis verzamelden zich midden in de nacht meestal al zo’n 100 man die daar bleven wachten tot het ziekenhuis openging en ze geholpen konden worden. Hele families, zwangere vrouwen en zieken die zorg nodig hadden. Alle spoedjes werden er uitgepikt en direct geholpen en de rest kwam daarna aan de beurt. Soms kwamen vrouwen binnen, die bevallen waren van hun kind, maar al een week rondliepen met de moederkoek nog in de baarmoeder. Dat soort operaties deed ik ook. Die vrouwen woonden vaak zo afgelegen dat ze drie dagen moesten lopen om in het ziekenhuis te komen. En dan waren ze vaak doodziek waardoor je hen eerst moet stabiliseren. In het meest gunstige geval kon de moederkoek verwijderd worden, maar als dat niet wou dan moest de baarmoeder eruit. Ja, dat waren heftige situaties.”
Uitdaging
Eenmaal in Den Haag hoort Menno van een vriend dat er een huisarts wordt gezocht op Terschelling. “Ik was meteen geïnteresseerd. Als huisarts op een eiland doe en regel je veel zelf omdat er geen ziekenhuis is, heb je korte lijntjes en moet je soms een beetje creatief zijn. Je biedt hier als huisarts eertstelijnszorg en dat paste wel bij mijn ervaringen in de tropen. Op een zondagochtend ging ik op gesprek en dat klikte. Ik kwam in de maatschap samen met Elisabeth Dijkema en Willem Jan Groeneveld in 2007. Sinds twee jaar ben ik de enige praktijkhouder, het is een mooie uitdaging om de praktijk voort te zetten.”
Kwalitatief geborgde zorg
Huisartsen op Terschelling bieden zoveel mogelijk zorg in de eerste lijn zodat eilanders niet met alles naar de vaste wal hoeven te gaan. “Je wil kwalitatief geborgde zorg bieden aan je patiënt voor lagere kosten. Je wil dan ook zoveel mogelijk hier op het eiland doen. Daarom hebben we een goede samenwerking met artsen van bijvoorbeeld het Antonius ziekenhuis in Sneek en met het MCL in Leeuwarden die met ons meekijken en meedenken, we hebben hier een röntgenapparaat op de praktijk, een echoapparaat, we kunnen gipsen, zwangeren begeleiden, hartfilmpjes maken, eigenlijk best een hoop. Ik denk bijvoorbeeld dat we 90% van de traumatologie zoals botbreuken, hier op het eiland kunnen behandelen. De kwaliteit van de zorg is gewaarborgd omdat specialisten meekijken en de kosten zijn aanzienlijk lager. Het is voor de eilanders fijn omdat ze minder vaak de reis naar de wal hoeven te maken, wij vinden het leuk om te doen en het is voor de zorg goedkoper.”
Efficiënt
De praktijk is drieledig ingedeeld: de huisartsenzorg, de spoedeisende hulp en de apotheek. “Daarnaast is er nog de chronische zorg, zoals ouderenzorg, mensen met diabetes, met hart- en vaatziekten en/of met COPD/astma, die we nu deels zelf begeleiden en waarvoor we onze doktersassistentes nu opleiden. Vroeger waren zij met name actief in de apotheek, maar door hen op te leiden kunnen zij de huisartsen juist ontlasten en bepaalde taken als bloedprikken of patiënten begeleiding overnemen. Daarnaast hebben we twee praktijkondersteuners in opleiding in dienst, die een aantal patiënten controles binnen de ketenzorg van ons over kunnen nemen. Zo probeer ik de tijd steeds zo efficiënt mogelijk in te delen.”
Samenwerken
Momenteel werken vier huisartsen, een huisarts in opleiding en een team van twaalf ondersteunende medewerkers – zoals doktersassistentes, apotheekassistentes en administratief medewerkers – bij huisartsenpraktijk Midsland. “Qua aantal patiënten hier op het eiland is dat een goede verdeling voor de huidige continuïteit in de praktijk. Daarnaast hebben we een samenwerkingsverband met de verloskunde Noushka Lammers die zowel bij ons op de praktijk als op de praktijk op West dienst heeft. Dat is heel fijn en dat werkt erg goed. We zijn erg blij met haar want ze brengt veel kennis en kunde binnen en op deze manier kunnen we alle zwangeren dezelfde zorg bieden. Uiteraard werken we ook goed samen met de huisartsenpraktijk op West en hebben we logischerwijs korte lijntjes met het ambulance- en ambulancehelikopterpersoneel. Die samenwerking met hen gaat helemaal perfect. Als de ambulanceverpleegkundigen bijvoorbeeld iemand binnenbrengen met een gebroken been, helpen ze altijd waar nodig met bijvoorbeeld het maken van de foto en het gipsen. Dat is aan de vaste wal echt anders. Zo zijn er een tal van initiatieven ontwikkeld die je aan de vaste wal waarschijnlijk nooit zou doen, maar die hier op het eiland wel heel logisch zijn.”
Publieke functie
Ook de publieke functie van een huisarts voelt op een eiland echt anders dan aan de vaste wal, vertelt Menno. “Ik merk het altijd als ik terugkom van vakantie, want tijdens onze vakanties ben ik een soort van anoniem. Maar zodra ik de boot opstap, stap ik ook weer in mijn rol als huisarts. Ook op een feestje of bij het doen van je boodschappen in de supermarkt blijf je de huisarts. Maar dat heeft ook z’n charme, ik ervaar dat niet als last. Daarnaast is het juist zo mooi dat we hier korte lijntjes hebben, eigenlijk heeft iedereen hier wel meerdere petten op. We moeten het met z’n allen rooien hier, dat vind ik mooi.”
