Een bezoekje waard in Hoorn: Atelier GlasGoed

Aan de Dorpstraat 92 in Hoorn vind je Atelier GlasGoed van Henny Terpstra. Een duurzaam en veelzijdig atelier waar je het glaswerk van Henny kunt kopen en waar je ook glasworkshops kunt volgen. Zij is gespecialiseerd in glas in lood, glasfusing en Tiffany en maakt hiermee de mooiste objecten. Van kleine glaskunstwerkjes zoals een kettinghanger of afdrukjes van schelpen van het strand, tot grote glas in lood ramen. “Glas is een beetje moeilijk materiaal en dat vind ik een enorme uitdaging!”, vertelt Henny.

Glas in lood

Henny is opgeleid als vormgever en tijdens haar opleiding aan het Cibap in Zwolle kwam ze in aanraking met de techniek glas in lood. Dat trok meteen haar aandacht. “Deze techniek pakte me meteen”, vertelt Henny. “Ik liep stage bij een atelier in de buurt van Groningen die onder andere kerkramen restaureerden. Ik vond het werken met glas en lood erg interessant en dat zorgde er daarom ook voor dat mijn volgende stage weer bij een glas in lood atelier zou zijn.” Na het afronden van haar studies komt Henny terug op het eiland en gaat aan het werk bij de Eiland-Pers als vormgever. Na tien jaar was het tijd voor een nieuwe uitdaging en die vond ze terug in haar oude liefde: glas in lood.

Eigen ontwerpen

Dertien jaar geleden startte ze daarom haar atelier GlasGoed aan huis. “Ik startte eerst met het repareren van glas in lood en ik ontwierp toen ook al zelf verschillende glas in lood ramen en deuren. Langzaamaan ben ik in glasfusing gerold. Dit is een techniek waarbij je glas op hoge temperatuur smelt in de oven. Een hele precieze techniek die mij intrigeert en dat heel mooie resultaten geeft. Met deze techniek maak ik bijvoorbeeld mooie kettinghangers, afdrukken van mallen, schalen, waxinelichthouders of glastableaus met bijvoorbeeld de Brandaris. Alles wat ik maak is mijn eigen ontwerp. Soms zijn er wel eens ‘vrije’ patronen te gebruiken. Een voorbeeld daarvan – een ijsvogeltje in Tiffany techniek – hangt in het atelier. Tiffany wordt ook wel ‘lampenkap-techniek’ genoemd, waarmee je kleine stukjes glas aan elkaar zet met koperfolie en soldeertin. Een arbeidsintensieve techniek waarmee je heel verfijnd kunt werken en bijvoorbeeld prachtige raamhangers kunt maken.”

Ambachtsvrouw

Hoe kunstig de glasobjecten van Henny ook zijn, ze is wat bescheiden met de term kunstenaar. “Ik noem mijzelf liever een ambachtsvrouw. Het werken met glas is ook echt een vak waarin ik mijzelf blijf ontwikkelen. Daarom blijf ik graag weg van de term hobby. Ik doe dit werk niet als vrijetijdsbesteding, maar als professie. Ik heb ervoor gestudeerd en probeer er een inkomen mee te verdienen. Lastig vind ik het dan ook als er mensen in mijn atelier zijn die zeggen: leuke hobby hoor! Gevoelsmatig dekt dat de lading dan niet.”

Workshops

Van mei t/m oktober is het atelier van Henny een aantal middagen in de week open voor verkoop. Terwijl zij werkt aan haar opdrachten en eigen ontwerpen, kunnen gasten binnenlopen, rondkijken en glasgoed kopen. Het werk van Henny ligt namelijk niet elders in een winkel. Daarnaast geeft ze het hele jaar door diverse glasworkshops. Bijvoorbeeld de workshop glas in lood, of Tiffany waarbij iedereen een eigen raamhanger of ander werkstuk maakt. Tijdens de workshop fusing maken alle deelnemers hun eigen kettinghanger, een waxinelichthouder of een prachtige schaal. Maar je kunt ook kiezen voor de workshop glaskralen maken aan de brander. “Dat vinden mensen vaak erg leuk, om met de brander aan de slag te gaan. Het vereist wel enige handigheid, maar je ziet de glaskralen al werkende voor je ontstaan.

Fusing

“Wat ik het mooiste aan fusing vind, is dat het samensmelten van glas altijd een verrassend mooi resultaat geeft. Ik heb een glasoven in mijn atelier die ik langzaam opstook tot 800 graden waardoor de verschillende stukjes glas samensmelten en het glas gaat afronden. Het is bewerkelijk en vraagt de nodige technische kennis van het stookproces. Glas heeft namelijk veel tijd nodig om op te warmen en ook veel tijd om weer – gecontroleerd – af te koelen. Wanneer je glas te snel opwarmt breekt het, de temperatuur van 540 graden is hierbij het kritieke punt. Afhankelijk van de dikte en grootte van het glas, warmt de oven in enkele uren op tot 540 graden. Vervolgens wordt de temperatuur verder opgevoerd naar 800 graden. Elke glassoort heeft een specifieke stookcurve, deze programmeer ik in de oven. Vaak zit het glaswerk wel een hele nacht in de oven.”

Magic

Wanneer de oven ongeveer tien minuten op de maximale temperatuur heeft gestaan, wordt het aantal graden weer afgebouwd en blijft enkele uren op of rond de 500 graden staan. “Wanneer de oven op de toptemperatuur staat, gaat het versmeltingsproces in werking. In die tien minuten gebeurt de magic. Als het glas gesmolten is geweest en de oven gaat weer afkoelen, dan volgt de ontspanningsfase rond de 500 graden. Ook wel annealing genoemd. Dat zorgt ervoor dat het glas de kans heeft om zijn moleculaire structuur weer te kunnen hervinden. Wanneer dit proces niet wordt doorlopen wordt er spanning gecreëerd in het glas. Dat resulteert vroeg of laat in breuk. Glasfusing geeft fantastische effecten. Ik denk regelmatig: wauw, dat heb ik gemaakt!”

Eervol werk

Het restaureren van glas in lood geeft Henny veel voldoening “Het meeste glas in lood dat ik restaureer is vaak al heel oud. Het is het waard als dit stukje historie bewaard kan blijven. Dat vind ik mooi om te doen. Maar ik heb ook nieuwe glas in lood ramen en deuren gemaakt in opdracht. Dat is natuurlijk helemaal geweldig, dan maak ik eerst een computerontwerp aan de hand van de wensen. Als men daarmee akkoord gaat, ga ik aan de slag en maak ik het ontwerp in glas en lood. Dat soort opdrachten zijn uitdagend, daar kan ik mijn creativiteit goed in kwijt.”

Tekst: Remko Alberink / Foto’s: Albert Wester